Ο Ελευθέριος Πλουτάρχου είναι Κύπριος, γεννήθηκε το 1975, κατάγεται από το χωριό Καλοπαναγιώτης και διαμένει στη Λευκωσία. Είναι απόφοιτος του Πανεπιστημίου Κύπρου (Επιστήμες της Αγωγής–Δημοτική Εκπαίδευση, 1999) με μεταπτυχιακές σπουδές στο Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κύπρου (Επιστήμες της Αγωγής – Συνεχιζόμενη Εκπαίδευση, 2012). Από το 1999 εργάζεται ως δάσκαλος στη Δημοτική Εκπαίδευση. Εξέδωσε με τις Εκδόσεις Συμπαντικές Διαδρομές την ποιητική συλλογή «Των στίχων πανσπερμία» (2021) και το λογοτεχνικό βιβλίο γνώσεων «Δεκατέσσερις ημέρες στην Αρχαία Ελλάδα: ημερολόγιο από το ταξίδι του Λεωνίδα» (2021) και με τις Εκδόσεις Αρχύτας τις ποιητικές συλλογές «ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Στοχασμοί και Αποχρώσεις – 180 Χαϊκού» (2021) και «Ελλήνων Μύθοι» (2022) για παιδιά (9+) και εφήβους και τη διηγηματική συλλογή «Μια ηλιαχτίδα ανατολής στη δύση» (2022), της σειράς λογοτεχνημάτων ΣΠΕΚ (Σύνδεσμος Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου). Συμμετείχε επίσης με εννέα ποιήματά του στη συλλογική ποιητική ανθολογία «Ποιητών Σταχυολογήματα» (2022) των Εκδόσεων Διάνοια. Το 2022 κυκλοφόρησε σε μορφή audiobook – video book το βραβευμένο παραμύθι του «Η επανάσταση των Λέξεων του Καλού» από τις ηλεκτρονικές εκδόσεις του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου. Συμμετέχει ως εκπαιδευτικός και συγγραφέας σε δράσεις φιλαναγνωσίας. Έργα του έχουν συμπεριληφθεί σε ανθολογίες ποίησης, εφημερίδες και πολιτιστικά περιοδικά. Συνεργάζεται με την κυπριακή ημερήσια εφημερίδα «Αλήθεια», δημοσιεύοντας κείμενά του στη στήλη «Επιφυλλίδες – Πολιτισμός». Ποιήματα, δοκίμια και διηγήματά του έχουν διακριθεί με βραβεία και επαίνους σε πολλούς πανελλήνιους και διεθνείς διαγωνισμούς. Είναι μέλος σε αρκετές λογοτεχνικές ενώσεις, συνδέσμους και ομίλους σε Κύπρο και Ελλάδα. Διατελεί Γραμματέας του Διοικητικού Συμβουλίου της Ένωσης Λογοτεχνών Κύπρου (2021) και Πολιτιστικός εκπρόσωπος του Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου στην Κύπρο (2022).
Προσωπικό ιστολόγιο ποίησης και πεζογραφίας: https://elploutarchou.blogspot.com/
Ε-mail: elplout@yahoo.gr
Εργογραφία:
- Δεκατέσσερις ημέρες στην Αρχαία Ελλάδα: ημερολόγιο απο το ταξίδι του Λεωνίδα. Αθήνα: Συμπαντικές Διαδρομες, 2021.
- Των στίχων πανσπερμία. Αθήνα: Συμπαντικές Διαδρομές, 2021.
- ΑΝΘΡΩΠΟΣ – Στοχασμοί και Αποχρώσεις – 180 Χαϊκού. Αθήνα: Αρχύτας (Λογοτεχνήματα ΣΠΕΚ), 2021.
- Ελλήνων Μύθοι. Ποιητική συλλογή (παιδική και νεανική λογοτεχνία). Αθήνα: Αρχύτας (Λογοτεχνήματα ΣΠΕΚ), 2022.
- Μια ηλιαχτίδα ανατολής στη δύση (10 διηγήματα και ένα παραμύθι). Αθήνα: Αρχύτας (Λογοτεχνήματα ΣΠΕΚ), 2022.
- Ποιητών Σταχυολογήματα – Συλλογική Ανθολογία (Ελ Πλουτάρχου, σελ. 176-181, 9 ποιήματα), Αθήνα: Εκδόσεις Διάνοια, 2022.
- Η Επανάσταση των Λέξεων του Καλού (Αudiobook – Video book). Θεσσαλονικη: Ηλεκτρoνικές εκδόσεις Συνδέσμου Πολιτισμού Ελλάδας Κύπρου, 2022.
Δωρεάν ακρόαση/θέαση από: https://www.youtube.com/watch?v=prVII5HNPpA
Δείγματα Γραφής
Απόσπασμα από το κεφάλαιο «Μέρα έκτη: ο μεγάλος εχθρός και η πρώτη μάχη».
[…] Αμέσως το βλέμμα μας γύρισε προς τα πίσω. Πώς μας είχε διαφύγει. Εμείς κοιτάζαμε τόση ώρα προς την αντίθετη κατεύθυνση. Εκεί κάτω που αντικρίσαμε, στον στρατό των Ελλήνων, θα βρίσκεται ο Μιλτιάδης. Πήρα θάρρος και λέω στον γέροντα με αποφασιστικότητα:
«Μείνε μαζί μας. Θα δούμε τη μάχη απ’ εδώ. Θα νικήσουμε, είμαι σίγουρος».
«Στο στόμα σου και στων θεών τ’ αυτιά παιδί μου».
«Βλέπεις Περικλή, ο Μιλτιάδης παράταξε τον στρατό σε κατηφορικό έδαφος. Βρίσκεται σε μικρή απόσταση απ’ τον περσικό. Δες τα πλάγια. Είναι πιο ενισχυμένα ενώ στο κέντρο έχει λιγότερο στρατό».
Σε λίγο δόθηκε το σύνθημα για την επίθεση. Ο στρατός των Ελλήνων ήταν πολύ μικρότερος. Δεν είχε ιππικό, ούτε τοξοβόλους. Οι μάχη ήτανε σκληρή. Παρακολουθούσαμε περήφανοι γι’ αρκετές ώρες. Οι Έλληνες όρμησαν πρώτοι και πολεμούσαν σώμα με σώμα τον εχθρό. Ήταν καλύτεροι. Γρήγορα τ’ άκρα άρχισαν να νικούν και να περικυκλώνουν τους αντιπάλους που κινήθηκαν προς το κέντρο. Αυτό έκανε τον περσικό στρατό να υποχωρήσει προς τα πλοία. Τι μεγάλη επιτυχία! Το σχέδιο του Μιλτιάδη ήταν μεγαλοφυές. Οι Έλληνες σταμάτησαν την εκστρατεία των Περσών. Ήταν η πρώτη μεγάλη νίκη.
«Είδες γέροντα νικήσαμε!»
«Οι θεοί ήταν μαζί μας!»
«Δεν ξέρω για τους θεούς, αλλά το σίγουρο ήταν ότι οι Έλληνες έδωσαν μια γενναία μάχη και νίκησαν, αφού υπερασπίστηκαν την πατρίδα τους».
Το μήνυμα «νενικήκαμεν» θα ‘φτανε στην Αθήνα. Θυμάμαι που ‘χα διαβάσει για τον Φειδιππίδη που ‘τρεξε την απόσταση Μαραθώνα-Αθήνας για να το μεταφέρει. Προς τιμή του σήμερα διεξάγεται τ’ αγώνισμα του μαραθωνίου δρόμου.
Ο γέροντας κατά τ’ απόγευμα εξαφανίστηκε μες τους θάμνους τόσο ξαφνικά όσο ξαφνική ήτανε και η πρωινή του εμφάνιση. Το βράδυ πέφτοντας για ύπνο ήμασταν πολύ ενθουσιασμένοι. Ζήσαμε τη μάχη του Μαραθώνα. Ποιος θα το πίστευε… Πού να δεις πόσα έχω να πω στον πατέρα, στη μητέρα, στη γιαγιά, στην Αρίστη, στην κυρία Ιφιγένεια […]
Είναι κάτι παιδιά που ‘χουν σχολειό
το σχολειό του πολέμου…
Παίζουν κρυφτό σαν ακούνε τις βόμβες,
παίζουν τρεχτό σαν ακούνε οβίδες,
γράφουν τις λέξεις στο χώμα των ερειπίων
και ποτέ δε λαθεύουν αρρώστια και φτώχεια.
Μαθαίνουν αφαιρέσεις μετρώντας νεκρούς,
μαθαίνουν προσθέσεις μετρώντας κασόνια.
Απαγγέλουν απ’ έξω… πόσο αξίζει νερό και ψωμί.
Με βιβλία σχισμένα… με τις σφαίρες στις τσάντες…
στους γκρεμισμένους τοίχους…
στη λάσπη και στη βροχή…
Είναι τ’ αδικημένα παιδιά του πολέμου.
Των στίχων πανσπερμία, 2021.
Πες το «σ’ αγαπώ»,
απ’ τ’ άλφα ως τ’ ωµέγα,
τ’ αλφαβητάρι.
.
Χαµογελούσες
και τα πουλιά κερνούσες
νότες µαγικές.
.
Μάτια ανοικτά,
κι όμως ονειρεύεσαι
έναστρο σύμπαν.
.
Μετράς οφειλές
που χρωστάς να πληρώσεις
µ’ αγάπης χρέος.
.
Θα ξεπροβάλουν
μες στα χαρακώματα
οι μαργαρίτες.
.
Βάρκα δική σου,
ξέγνοιαστη η θάλασσα
σε ταξιδεύει.
.
Θα κολυμπήσω
στο βαθύ το χρώμα σου
να ξεθωριάσω.
.
Ζηλεύω, ήλιε.
Χωρίς καν αποσκευές
πού ταξιδεύεις;
.
Μες στο μπουμπούκι
με στοργή ψιθυρίζει
η άνοιξή σου.
.
Φωνή Κασσάνδρας
ηχεί στεντόρεια προς
τους υπνόττοντας.
.
Μάχες θα δώσεις
μ’ εμπόδια στην πλεύση,
μ’ όπλο τις μνήμες.
.
Καρπό γεύομαι
απ’ το δέντρο λευτεριάς,
κήπου ηρώων.
.
Παλληκαρίδη,
μιας γενιάς περηφάνια
μπρος στην αγχόνη.
.
Μαύρε Ιούλη,
των προσφύγων οι μνήμες
πληγές ανοικτές.
.
Μ’ ένα πινέλο
ζωγράφισε τον ήλιο
και χαµογέλα.
Από την ποιητική συλλογή:
Άνθρωπος – Στοχασμοί και Αποχρώσεις – 180 χαϊκού, 2021
Σαν οι άνθρωποι γίνανε κακοί κι ανυπάκουοι,
με κατακλυσμό τους αφάνισε όλους ο Δίας.
Γλίτωσε μόνο του Προμηθέα ο γιος, ο Δευκαλίωνας,
μαζί με τη γυναίκα του Πύρρα.
Φτιάξανε κιβωτό που σταμάτησε ψηλά στον Παρνασσό
και τον Δία παρακαλούσαν ανθρώπους να τους στείλει.
Κείνος τους είπε πέτρες να ρίχνουν
μα πίσω να μην κοιτάζουν.
Του Δευκαλίωνα… άντρες γινόντουσαν
της δε Πύρρας… γυναίκες.
Γέννησαν κι έναν δικό τους…
τον Έλληνα.
.
Εκείνον… που τα χέρια του, με τέχνη,
έπλασαν πηλό γι’ αμφορείς, γι’ αγγεία,
με γεωμετρικές διακοσμήσεις
ή τ’ άλλα, τα μελανόμορφα, τα ερυθρόμορφα,
που ‘κοψαν μάρμαρο,
σμίλεψαν Κούρους και Κόρες,
αγάλματα θεών…
που ‘χτισαν θέατρα, ναούς, αγορές,
συνέθεσαν στίχους αιώνιους κι αθάνατες επιγραφές,
που έγραψαν φιλοσοφήματα, θεωρήματα, ρήσεις,
με λόγο πάμπλουτο, ρυθμικό, μελωδικό,
που όρθωσαν σπαθιά, δόρατα, ασπίδες,
στον Μαραθώνα, στις Θερμοπύλες,
στη Σαλαμίνα, στις Πλαταιές,
που ναυπήγησαν καράβια
ταξίδεψαν παντού, σ’ όλη την οικουμένη,
και δίδαξαν εκεί την ιστορία την ένδοξη του ελληνισμού.
.
Έλλην, εκείνα τα χέρια, τ’ άγια… τα ιερά…
που ‘ναι και δικά σου…
ποτέ μην τα προδώσεις
Από την ποιητική συλλογή:
Ελλήνων Μύθοι (για παιδιά 9+ και εφήβους), 2022
Θάλασσα αγαπημένη,
ο βυθός σε ξέρει καλά…
πότε αλαφιασμένη, πότε σαν λάδι.
Έθρεψες με παραμύθια ναυτικών γενιές, γοργόνες και τέρατα.
Στ’ άκουσμά σου…
θα σε μυρίσω,
θα γευτώ την αλμύρα σου,
θα χαϊδέψω τους αφρούς των κυμάτων σου πλάι στην άμμο,
θ’ αναζητήσω τα μυστικά που μας έκρυψες μέσα στα βάθη σου.
Δική μου η βάρκα, μα σύ ξέγνοιαστα με ταξιδεύεις
κι αν φύγει ποτές και μ’ αφήσει…
άσε με να σε κολυμπήσω,
στο βαθύ γαλάζιο χρώμα σου ν’ αφεθώ…
ώσπου να ξεθωριάσω.
Από τη συλλογική ποιητική ανθολογία:
Ποιητών Σταχυολογήματα (Ελ Πλουτάρχου, σελ. 176-181), 2022.
6:03 π.μ. Να σου η νοσοκόμα, η Μαίρη… απ’ τον δεύτερο. Κατεβαίνει βιαστικά τις σκάλες, να προλάβει την πρωινή βάρδια. Φοράει ένα τζιν παντελόνι, μια μαύρη μπλούζα και τ’ αθλητικά της παπούτσια. Θα πάει με τα πόδια. Το νοσοκομείο είναι κοντά. Ξέρει όλους τους γιατρούς και τη βοηθάει με τα ραντεβού και τα φάρμακα. «Θα μείνει η καημένη στο ράφι… Μόνο τη δουλειά έχει στο νου. Βάλε κορίτσι μου λίγο κραγιόν, βάψε το μαλλί σου… φόρεσε μια φούστα της προκοπής και ψηλά τακούνια… να βρεις επιτέλους γαμπρό!»
7:15 π.μ. Ο Διομήδης… απ’ τον πρώτο, με την τσάντα κι ένα βιβλίο στο χέρι. Καθαρός και περιποιημένος. Μπαίνει στο παλιό του αμάξι και φεύγει οδηγώντας αργά… ως συνήθως. Στ’ όμορφο πρόσωπό του ζωγραφισμένο πάντα ένα πλατύ χαμόγελο και το βλέμμα του πράο. Ασυνήθιστο για έναν δάσκαλο… του καιρού της. «Δεν κάνεις παιδί μου εσύ γι’ αυτή τη δουλειά. Τα παιδιά πρέπει να τρέμουν τον δάσκαλό τους». Νιώθει ακόμα στην παλάμη την οργή του δικού της.
7:55 π.μ. Η ταλαιπωρημένη μάνα τα τραβολογάει απ’ το χέρι. «Τα παλιόπαιδα… άργησαν πάλι. Τι κρίμα… αχτένιστα ως συνήθως. Και πατωμένα ως επάνω στην ψείρα. Αυτός ο ανεπρόκοπος ο πατέρας τους δε θα ‘χει συνέλθει απ’ το χθεσινό μεθύσι». Απλήρωτο πάλι το νοίκι στο διαμέρισμα 2, δίπλα ακριβώς απ’ το δικό της, στο ισόγειο. Μετάνιωσε χίλιες φορές που τους το ‘χε νοικιάσει.
8:11 π.μ. Έρχεται η αλλοδαπή φροντίστρια. «Κακό χρόνο να ‘χει. Θα τα φάει όλα του κακομοίρη. Θα τον πεθάνει μια ώρα αρχύτερα». Είναι σίγουρη γι’ αυτό. Δεν την έχει συμπαθήσει καθόλου από τότε που πάτησε το πόδι της εκεί, να φροντίζει τον γέρο, στο μικρό διαμέρισμα, δίπλα απ’ τον δάσκαλο.
8:35 π.μ. Να κι ο ψηλόλιγνος φοιτητής με τα μακριά μαλλιά. Κι αυτός στον πρώτο. Ανεβαίνει στη μοτοσικλέτα του για τη σχολή. «Τον άτιμο, δεν περνάει μέρα που να μην μας αναστατώνει. Τη μια με τη δυνατή μουσική, την άλλη με τη φασαριόζικη παρέα του. Μακάρι να μείνει στάσιμος στα μαθήματα, να τον διώξουν απ’ τη σχολή… να φύγει, να ησυχάσουμε».
9:04 π.μ. « Α… ετοιμάστηκε… επιτέλους. Για πού το ‘βαλες μαντάμ; Πάντα με τη μίνι στενή σου φούστα και το βαθύ ντεκολτέ, να προβάλλεις τα πλούσια προσόντα». Εκεί ψηλά στον δεύτερο μένει, δίπλα απ’ τη νοσοκόμα.
Έδωσαν και σήμερα το παρόν τους οι ένοικοι. Εκείνη βρισκόταν πάλι εκεί, με τ’ άγρυπνο μάτι της, στο μπροστινό μικρό παράθυρο του πρώτου διαμερίσματος, δίπλα ακριβώς απ’ την είσοδο κι απέναντι απ’ τις σκάλες, να μουρμουρίζει και να κουτσομπολεύει. Είναι η κυρία Φρόσω, η ιδιοκτήτρια της μικρής πολυκατοικίας. Δεν της ξεφεύγει τίποτα. Όπου τη χάσεις θα τη βρεις πίσω από παράθυρα και κλειστές πόρτες. Τον άντρα της τον έχει ξαποστείλει εδώ και χρόνια… στον άλλο κόσμο. Πόσα ν’ αντέξει ο καημένος! Παιδιά δεν έχει. Η ζωή της είναι ταγμένη να κατασκοπεύει τις ζωές των άλλων. Σκληρή γυναίκα κι αδίστακτη. Έχει έναν κακό λόγο για όλους. Και το νοίκι το θέλει στην ώρα του […]
Απόσπασμα από τη διηγηματική συλλογή:
Μια ηλιαχτίδα ανατολής στη δύση, 2022
Θα σας διηγηθώ ένα παραμύθι. Ένα παραμύθι για μικρούς μα και μεγάλους. Για μια επανάσταση που προετοίμαζαν οι λέξεις του Καλού.
Μια φορά κι έναν καιρό μαζεύτηκαν σ’ έναν λόφο, στην πολιτεία του Καλού, όλες οι λέξεις συγγενείς του. Ήταν εκεί από πολύ νωρίς η Ελπίδα, η Αγάπη, η Ειρήνη, η Ισότητα, η Ελευθερία, η Ηθική, η Φιλία και μερικές άλλες. Το Καλό τις υποδέχτηκε φιλόξενα, ως καλός οικοδεσπότης. Θα έκαναν την πρώτη τους μυστική συνέλευση για να προετοιμάσουν την επανάστασή τους. Ήταν τόσο αγανακτισμένες, τόσο αποφασισμένες που δεν μπορούσαν να περιμένουν άλλο. Ψήφισαν ακόμα και γι’ αρχηγό. Εκλέγηκε παμψηφεί η Ελπίδα. Σαν ανέβηκε στο βήμα άκουσε το θερμό και δυνατό χειροκρότημα κι αφού πήρε σοβαρό ύφος άρχισε την ομιλία της.
«Θ’ αλλάξουμε τον κόσμο. Χρειάζεται σκληρός αγώνας… Πρέπει να έχουμε ελπίδα και να πιστέψουμε στην τελική επικράτησή μας επί του αντίπαλου…»
Ο αντίπαλος, βέβαια, περιλάμβανε όλες εκείνες τις λέξεις που είναι συγγενείς με το Κακό, όπως ο Πόλεμος, η Αδικία, το Μίσος, το Ψέμα, η Καταπίεση, η Ανισότητα, η Ανηθικότητα και μερικές άλλες. Τις περισσότερες φορές επικρατούσαν στις ψυχές και στις συμπεριφορές των ανθρώπων, γι’ αυτό και στον κόσμο κυριαρχούσε το Κακό.
«Πρέπει να συντρίψουμε το Κακό, να το εκδιώξουμε, να το αφανίσουμε… Οι άνθρωποι αξίζουν έναν καλύτερο κόσμο, ένα καλύτερο αύριο. Φτάνουν πια οι πόλεμοι… φτάνει πια η αδικία, το μίσος το ψέμα, η καταπίεση, η ανηθικότητα, η εχθρότητα… Θα κάνουμε την επανάστασή μας για ν’ ανατρέψουμε επιτέλους το Κακό κι όλες του τις επιπτώσεις… να επιβάλουμε με τον δικό μας τρόπο το Καλό. Όπλα μας θα ‘ναι η αγάπη, η ειρήνη, η ισότητα, η ελευθερία, η αλληλεγγύη, η ηθική, η φιλία, η καλοσύνη…»
Όταν ολοκλήρωσε την ομιλία της, όλες οι λέξεις τη χειροκρότησαν ξανά μ’ ενθουσιασμό. Η Ελπίδα, εξάλλου, υπήρχε στον κόσμο απ’ τα αρχαία χρόνια. Από τότε που η Πανδώρα άνοιξε το πιθάρι με περιέργεια να δει τι έκρυβε μέσα. Αμέσως ξεχύθηκαν όλα τα κακά που ήταν κρυμμένα. Η ίδια η Ελπίδα παρέμεινε στον πάτο, μέχρι τις μέρες μας, για να δίνει κουράγιο και θάρρος στους ανθρώπους. Ήρθε, λοιπόν, τώρα η ώρα ν’ αναλάβει δράση. Να οδηγήσει τις λέξεις του Καλού σ’ έναν μεγαλειώδη αλλά δύσκολο αγώνα […]
Απόσπασμα από το βραβευμένο παραμύθι:
Η Επανάσταση των Λέξεων του Καλού (Αudiobook – Video book), 2022.
