Βιογραφικό:
O Απόστολος Κουρουπάκης γεννήθηκε στα Χανιά της Κρήτης. Αποφοίτησε από το Τμήμα Ιστορίας του Πανεπιστημίου της Τεργέστης στην Ιταλία και ακολούθως παρακολούθησε και εξετάστηκε επιτυχώς σε μαθήματα στο Ιόνιο Πανεπιστήμιο για την αντιστοίχιση του ιταλικού πτυχίου. Έλαβε μεταπτυχιακό δίπλωμα ειδίκευσης από το ΠΜΣ «Μεθοδολογία Κριτικής και Έκδοσης των Ιστορικών Πηγών» από το ίδιο Πανεπιστήμιο, με θέμα της μεταπτυχιακής εργασίας «Σύμμικτος Ζακυνθινός Κώδικας του 17ου αιώνα. Έκδοση και σχολιασμός». Είναι διδάκτορας Μεσαιωνικής Ιστορίας από το Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Κύπρου με ερευνητικό θέμα διατριβής: Η Λατινική Εκκλησία της Κύπρου την περίοδο του Μεγάλου Σχίσματος της Δύσης (1378-1417).
Είναι υπεύθυνος ύλης της Εφημερίδας Η Καθημερινή Κύπρου και αρχισυντάκτης του πολιτιστικού ενθέτου «Ζωή», καθώς και υπεύθυνος ύλης της κυριακάτικης έκδοσης. Είναι σύμβουλος έκδοσης του εξαμηνιαίου περιοδικού Νιοχωρίτικη Φωνή, που εκδίδει το Κοινοτικό Συμβούλιο της κατεχόμενης κοινότητας Νέου Χωρίου Κυθρέας. Είναι, επίσης, μέλος της Βυζαντινολογικής Εταιρείας Κύπρου.
ΕΡΓΟΓΡΑΦΙΑ
Μετάφραση:
α) Μετάφραση από τα ιταλικά στα ελληνικά του Κώδικα Μέρτζιου (Δημοτική Βιβλιοθήκη Πατρών). Επιμέλεια, Αγαμέμνων Τσελίκας, προϊστάμενος του Ιστορικού & Παλαιογραφικού Αρχείου του ΜΙΕΤ.
Μονογραφίες
α) Η οικογένεια Παναγιώτη Σαμαρτζή και τα επιφανή μέλη της, Αναγνωστική Εταιρία Κέρκυρας, Κέρκυρα 2010 (σε συνεργασία με τον Θεοδόση Πυλαρινό).
β) Το Ελληνορθόδοξο Χριστιανικό Κοιμητήριο του Νέου Χωρίου Κυθρέας (Ιστορία – Μητρώο), Κοινοτικό Συμβούλιο Νέου Χωρίου Κυθρέας, Λευκωσία 2019 (σε συνεργασία με τον Χρίστο Λαμπρία).
γ) Αφθονωτάτη παντός αγαθού, μικρές ματιές στους καρπούς της κυπριακής γης, Η Καθημερινή, Λευκωσία 2016.
Άρθρα ιστορικού ενδιαφέροντος
α) «Ο Σπυρίδων Φωτεινού Αντύπας και οι εμπορικές του δραστηριότητες» στο: Σπυρίδων Φωτ. Αντύπας – Ποιήματα, επιμ. Θεοδόσης Πυλαρινός, Αργοστόλι 2014.
β) Απόστολος Κουρουπάκης, «Αφιέρωση ιερού λειψάνου από τον Ροβέρτο Σολωμό» Κεφαλληνιακά Χρονικά, τ. 15 (2014).
γ) «Η Βιβλιοθήκη της Οικογένειας Θεοτόκη (Σταθάκια) στην Κέρκυρα. Μία πρώτη προσέγγιση», Δελτίο Αναγνωστικής Εταιρίας Κέρκυρας, αρ. 28 (2012-2015), σ. 91-127.
δ) «Η Μονή της Παναγίας των Χαρίτων (Santa Maria delle Grazie) στη Ζάκυνθο (16ος-18ος αιώνας)», Περί Ιστορίας, τχ. 5 (2015), σ. 107-118.
ε) «Η μονή της Παναγίας των Χαρίτων (Santa Maria delle Grazie) στη Ζάκυνθο τον 19ο αι.», Δελτίο Αναγνωστικής Εταιρίας Κέρκυρας, αρ. 28 (2012-2015), σ. 163-181.
στ) «Συμβολή στην ιστορία των Λατίνων επισκόπων Κεφαλληνίας Ζακύνθου», Κεφαλληνιακά Χρονικά, τ. 16 (2015), σ. 355-383.
ζ) (μαζί με Chris Schabel), «Bishop Benedetto of Cephalonia, 1207 – post 1239», Mediterranean Historical Review, 32/2 (2017), σ. 139-152.
η) «Σύμμικτος ζακυνθινός κώδικας του 17ου αιώνα», Ι΄ Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο, Κέρκυρα, 30 Απριλίου – 4 Μαΐου 2014. Τα πρακτικά. VΙ. Αρχεία-Τυπογραφία-Παιδεία, Κέρκυρα 2018 [Κερκυραϊκά Χρονικά ΙΓ΄ (2018)], σ. 43-60.
θ) «King Janus of Cyprus and the Great Schism», υπό έκδοση στο Αctes colloque Poésie et musique, Montpellier 1-3 Novembre 2015.
ι) «Απόστολος Κουρουπάκης: «“Gli diede una sguanciata”. Μία ταραχώδης περίπτωση ψηφοφορίας επιτρόπων», ΙΑ΄ Διεθνές Πανιόνιο Συνέδριο, Κεφαλλονιά, 21-25 Μαΐου 2018. Τα πρακτικά. ΙΙ. Πολιτική Ιστορία του 20ού αιώνα και ειδικότερες θεματικές, Αργοστόλι 2019, σ. 333-345.
Λογοτεχνικά άρθρα – Παρουσιάσεις – κριτικές
α) Παρουσίαση του βιβλίου των Θ. Πυλαρινού και Γ. Δημητρίου «Αίνος: Το κεφαλονίτικο περιοδικό του Ηλία Ζερβού Ιακωβάτου», Κεφαλληνιακά Χρονικά, τ. 14 (2013).
β) Συνέντευξη στον ποιητή Γιώργο Γεωργούση, Το Κοράλλι, τχ. 5 (Ιανουάριος – Μάρτιος 2015), σ. 9-26.
γ) «Αφιερώματα ελλαδικών περιοδικών σε Κύπριους Λογοτέχνες», Νέα Εστία, τχ. 1871 (Δεκέμβριος 2016), σ. 802-812.
δ) Παρουσίαση του βιβλίου του Λουκιανού Ζαμίτ Τα χελιδόνια ξανάρθαν, «Ο Σίσυφος», τχ. 12, (Μάρτιος 2017), σ. 189-191.
ε) Συνέντευξη στον Λεωνίδα Γαλάζη (με Θεοδόση Πυλαρινό) στο διαδικτυακό περιοδικό Αποικία, (http://apoikia.gr/galazis-leonidas-synenteuksi-pylarinos-kouroupakis-periodiko-apoikia/) ημ. πρόσβ. 26 Οκτωβρίου 2019.
στ) «Το βασιλόπουλλον της Βενεδιάς, το παραμύθι μας: Η αλληλογραφία Κώστα Μ. Προυσή και Χαμπή Τσαγγάρη (χαράκτη), Α΄μέρος» Κυπριακή Εστία, τχ. 2 Ιούλιος-Δεκέμβριος 2019, σ. 64-78.
ζ) Παρουσίαση του βιβλίου του Παναγιώτη Νικολαΐδη: Η γενιά της κατοχής και της αφθονίας. 14 κριτικά κείμενα για τη σύγχρονη ποίηση στην Κύπρο μετά το ’90, Διόραμα, τχ. 25 (2019), σ. 34-36.
η) Συνέντευξη στον Κυριάκο Χαραλαμπίδη, Κυπριακή Εστία, τχ. 2 Ιούλιος-Δεκέμβριος 2019, σ. 125-130.
Ποίηση
α) «Όνειρο», «Λήδρας και Λαϊκής γωνίας», Άνευ, τχ. 63 (Άνοιξη-Καλοκαίρι 2017), σ. 10.
Δείγματα γραφής
«Ήταν κάποιοι που νόμιζαν πως είναι άνθρωποι»
Άνθρωπος και ελευθερία στην ποίηση του Δώρου Λοΐζου
[…] Ο Δώρος Λοΐζου αναζητεί την ελευθερία από πολύ νωρίς και το κάνει, πού αλλού, ανάμεσα στους ανθρώπους, στην κοινωνία και γράφει σε κάποιο του σημείωμα: «Αφήστε να πεθάνω τουλάχιστον με την εντύπωση ότι έζησα μεταξύ ανθρώπων». Δυστυχώς, κάποιοι δεν του έκαναν το χατίρι και έτσι το προς Θεόν μήνυμά του «Κύριε, μη με αφανίσεις στη μεγάλη σου σκιά. Δεν χάρηκα ακόμη τον άνθρωπο» δεν εισακούστηκε και έμεινε –θαρρώ– αναπάντητη η απορία του Δώρου Λοΐζου «Τον άνθρωπο / τον άνθρωπο / ποιος θα τον ανακαλύψει;».
Ο Δώρος αγαπούσε τον άνθρωπο, τον αναζητούσε διαρκώς: «Εν αρχή ήταν το φως, ύστερα το φως έσμιξε με το σκοτάδι και εγεννήθη ο άνθρωπος», αυτή η αντίθεση φωτός – σκοταδιού, που γέννησαν τον άνθρωπο τον κατατρύχει, γνωρίζει ότι ου μενετοί οι καιροί και γράφει: «Δεν υπάρχει μεγαλύτερος ηρωισμός από του να μείνεις άνθρωπος σε μια εποχή σαν τη δική μας» και έχει θέσει ως ύψιστη προτεραιότητά του να τραγουδά: «Τραγουδώ, τραγουδώ, τραγουδώ / για να κρατήσω άσπιλο κι ακέραιο / τον προορισμό του ανθρώπου», όπως γράφει στην «Εξομολόγηση». Εδώ εντοπίζουμε ομοιότητες με το «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος» του Τάσου Λειβαδίτη: «Αν θέλεις να λέγεσαι άνθρωπος, θα πρέπει να μπορείς να πεθάνεις ένα οποιοδήποτε πρωινό». Ο Δώρος το εξειδικεύει, «αν θέλεις να διεκδικείς το τίτλο του ποιητή, δεν υπάρχει άλλος τρόπος παρά να ραντίσεις το αίμα σου στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα». Μα άραγε η ζωή δεν είναι ποίηση και ο άνθρωπος έκφρασή της; Στο ίδιο ποίημα ο Δώρος ξεκινάει και διάλογο με τον Ελύτη και Το Άξιον Εστί: «Βλέπω τους Χωροφυλάκους να προσφέρουν το αίμα τους, θυσία στην καθαρότητα των ουρανών». Και ο Δώρος: «να ραντίσεις το αίμα σου στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα και την καρδιά σου να κάψεις στη φωτιά που φωτίζει τον κόσμο για χάρη της καθαρότητας των ουρανών, που λέει και ο Ελύτης»
Ίσως από την ποίηση του Λοΐζου να φαίνεται ότι λείπει η ελπίδα, ψάχνει την ελευθερία και δεν τη βρίσκει· γράφει στο ποίημά του «Νέα Υόρκη, 1968»: «Δεν υπάρχει ελευθερία σε αυτά τα τετράγωνα […] τα χέρια μας, πικρά κι ανώφελα / ανταμώνουν στο χάος και χάνονται […]». Μα στο τέλος, αγωνιστής ο Λοΐζου, δεν δέχεται να παραδώσει τα όπλα του: «Και δεν έχω άλλη εκλογή παρά / να μένω στα υπόγεια αλχημιστής […]». Αναζητεί πατρίδα και ελευθερία, έχουν χαθεί τα ιδανικά της: «Όλοι έχουν λοξοδρομήσει… όλοι. / Κι η σημαία χάσκει εγκαταλειμμένη», αλλά εκείνος αλχημιστής, αναζητεί το ελιξίριο της ζωής. Βέβαια, στον «Αποχαιρετισμό» το λέει ξεκάθαρα: «Τα ποιήματά μου γίναν ρυάκια και ποτίζουν μ’ ελπίδα τη γη».
Ο Λοΐζου γράφει ποίηση –επαναλαμβάνω– γιατί ψάχνει απαντήσεις, δεν συμβιβάζεται με τον άνθρωπο που ζει ζωή αδιάφορη: «Πήραμε για σημαία μας / τη στάχτη του κόσμου / και για τρόπο ζωής / την άλλη υπόσταση του ανθρώπου / – την περιφρονημένη». Και λίγο παρακάτω γράφει: «Κάθε μας στοχασμός / μια διείσδυση στην ελευθερία», στο ποίημά του «Πήραμε για σημαία μας». Εδώ ανακαλούμε τη ρήση του Ρήγα Φεραίου: «Όποιος ελεύθερα συλλογάται, συλλογάται καλά».
Είναι προκλητικός ο Δώρος Λοΐζου, μα προσοχή, δεν θέλει να προκαλέσει προς χάριν της πρόκλησης, δεν είναι ιταμός ο Λοΐζου, όταν γράφει στις «Σημαίες που ξέφτισαν»: «Οι σημαίες έγιναν σκιάχτρα», αλλά είναι φωνή βοώσα, διότι αυτές οι σημαίες σκιάχτρα τρομάζουν την ελευθερία, αυτές οι «σημαίες σημειώνουν σηψαιμία». Προσοχή, κι εδώ εντοπίζουμε την ελπίδα στον Δώρο Λοΐζου, δεν λέει για θάνατο, δεν μιλάει για το απευκταίο, μα για σηψαιμία, ο άνθρωπος μπορεί να βρει τη θεραπεία, να γλυτώσει από τη μόλυνση, να μην πεθάνει. Βοά ο Δώρος Λοΐζου, εις ώτα μη ακουόντων, οι καιροί που γράφει ο Δώρος είναι κωφοί, οι πλατέες φωνάζουν, ο άνθρωπος κρύβει με συνθήματα τον ήλιο, ενώ ο Δώρος χουφτιάζει το φως και το κάνει σημαία του, είναι ο μεγάλος ελεύθερος. Δεν αντέχει ο Δώρος Λοΐζου την αποχαύνωση, τον άνθρωπο που τσακίζει το όνειρο και πετροβολά την ελευθερία, στηλιτεύει ο Λοΐζου, και εμείς μιλάμε για πράσινα άλογα… αν μη τι άλλο ένα κερί, προστάζει ο ποιητής στο «Ξεχείλισμα», προσθήκη μεταγενέστερη η φράση «ένα κερί», στον τελευταίο στίχο της δεύτερης στροφής, πάλι ελπίδα. […]
Απόσπασμα από την ομιλία που έγινε κατά τη διάρκεια της ημερίδας που διοργανώθηκε στις 30 Αυγούστου 2019, στο Πολιτιστικό Κέντρο του Δήμου Στροβόλου, προς τιμή του Δώρου Λοΐζου.
«Αφιέρωση ιερού λειψάνου από τον Ροβέρτο Σολωμό»
Το άρθρο πραγματεύεται μία ακόμη αφιέρωση ιερού λειψάνου από τον μεγαλύτερο ετεροθαλή αδελφό του Διονυσίου Σολωμού, τον Ροβέρτο Σολωμό, τον Οκτώβριο του 1822.
Σπυρίδων Φωτ. Αντύπας – Ποιήματα. Ο Σπυρίδων Φωτεινού Αντύπας και οι εμπορικές του δραστηριότητες
Η μελέτη κομίζει στοιχεία για την επαγγελματική δράση του Σπ. Αντύπα αλλά και για το ήθος του, με ανέκδοτο αρχειακό υλικό και άγνωστες μαρτυρίες από τον Τύπο της εποχής του. Ο Αντύπας ήταν ένας άνθρωπος που ήταν εραστής του Ερμή, τόσο του Κερδώου όσο και του Λογίου, καταφέρνοντας κατά την άποψή μας να παραμείνει άνθρωπος και κυρίως φίλος του ποιητικού λόγου. Στον τόμο περιλαμβάνονται παλαιότερες δημοσιευμένες εργασίες για τη ζωή και το έργο του καθώς και νέες μελέτες, που φέρνουν στο φως νέα στοιχεία για τη δράση του και το ποιητικό του έργο. Η έρευνα έφερε στο φως άγνωστα ποιήματά του, καθώς και πολύτιμες πληροφορίες για την επιχειρηματική του δραστηριότητα.
Βιβλιοπαρουσίαση: Θεοδόσης Πυλαρινός – Γιάννα Δημητρίου, «Αίνος: Το κεφαλονίτικο περιοδικό του Ηλία Ζερβού Ιακωβάτου» Παρουσίαση του βιβλίου των Θεοδόση Πυλαρινού και Γιάννας Δημητρίου, «Αίνος: Το κεφαλονίτικο περιοδικό του Ηλία Ζερβού Ιακωβάτου». Μέσα από τον τόμο καταδεικνύεται η αξία των περιοδικών ποικίλου περιεχομένου των Επτανήσων στην περίοδο λίγο μετά την Ένωση, καθώς και η προσωπικότητα του ριζοσπάστη Ηλία Ζερβού Ιακωβάτου, ενός σημαντικού Κεφαλλήνα, ο οποίος διαδραμάτισε σπουδαίο ρόλο τόσο στα επτανησιακά πράγματα όσο και στην ελληνική πολιτική σκηνή.
Η οικογένεια Σαμαρτζή (ο γενάρχης και τα επιφανή μέλη της) Η Ιστορία της οικογένειας Παναγιώτη Σπυρίδωνος Σαμαρτζή αποτελεί χαρακτηριστικό μικροδείγμα γένεσης και εξέλιξης των φτωχών οικογενειών του 19ου αιώνα, που κάποιο ή κάποια από τα μέλη τους ευημέρησαν […].
Κώδικας Μέρτζιου Πρόκειται για χειρόγραφα έγγραφα από τα κρατικά αρχεία της Βενετίας, τα οποία αναφέρονται στο χρονικό διάστημα από το 1595 έως το 1794. Τα χειρόγραφα είχε συγκεντρώσει ο εγκατεστημένος στην Βενετία λόγιος Κωνσταντίνος Μέρτζιος και τα είχε παραδώσει μέσω του ιστορικού Κώστα Τριανταφύλλου στη Δημοτική Βιβλιοθήκη της Πάτρας, τον Ιούλιο του 1957. Μεταφράστηκαν από τα ιταλικά/βενετικά στα ελληνικά προκειμένου να καταστούν προσιτά σε ερευνητές και όχι μόνο.
Το Ελληνορθόδοξο Χριστιανικό Κοιμητήριο του Νέου Χωρίου Κυθρέας. Ιστορία – Μητρώο Στο βιβλίο καταγράφεται η ιστορία του κοιμητηρίου του Νέου Χωρίου, βάσει αρχειακών τεκμηρίων, σε συνδυασμό με προφορικές μαρτυρίες από εκτοπισμένους κατοίκους της κοινότητας, τον Τύπο της εποχής και από επιτόπια έρευνα των συγγραφέων. Η έκδοση περιλαμβάνει τέσσερα παραρτήματα, α) Μητρώο ευρεθέντων τάφων, β) Σύντομα βιογραφικά ταφέντων, γ) Στατιστικά στοιχεία κοιμητηρίου και δ) Κατάλογος ταφέντων από προφορικές μαρτυρίες. Η έκδοση εμπλουτίζεται από σπάνιες φωτογραφίες που παραχώρησαν εκτοπισμένοι κάτοικοι της κοινότητας, καθώς και απόδημοι Νιοχωρίτες.
Πρόκειται για πρωτότυπη επιστημονική εργασία, πρώτη στο είδος της στην κυπριακή βιβλιογραφία, η οποία έρχεται να προσθέσει στη μελέτη της τοπικής ιστορίας, αλλά και στην εκκλησιαστική ιστορία της Κύπρου. Με την έκδοση αυτή το Κοινοτικό Συμβούλιο επιθυμεί να αποτίσει φόρο τιμής στους Νιοχωρίτες που αναπαύθηκαν στον χώρο, αλλά και να συμβάλλει επιστημονικά στην ανάπτυξη της ιστορικής μελέτης των κατεχόμενων κοινοτήτων και όχι μόνο.
«Bishop Benedetto of Cephalonia, 1207–post 1239» Με βάση τις ελάχιστες πηγές που αφορούν τον επίσκοπο Κεφαλληνίας Βενέδικτο γίνεται προσπάθεια να γίνουν κατανοητές οι διεργασίες εκκλησιαστικής μετάβασης από την ελληνική επισκοπή στη λατινική. Με το άρθρο ρίχνεται, επίσης, φως στις σχέσεις του επισκόπου Βενέδικτου με τον κόμη της Κεφαλονιάς Μάιο και στην εκκλησιαστική αγωγή του επισκόπου.
